Een van de pronkstukken van de jubileumtentoonstelling De Schatkamer! in de Hermitage Amsterdam is de Venus van Kostjonki: deze dame is maar liefst 25.000 jaar oud en is daarmee het oudste object in de enorme collectie van Staatsmuseum de Hermitage in Sint Petersburg. Het beeldje uit de late oude steentijd, is nauwelijks 9 cm groot en is een symbool van vrouwelijkheid en vruchtbaarheid. Het is tevens de aanleiding voor deze verdiepende lezing door kunsthistorica Mariska Doesburg: Venus door de eeuwen heen. Van de steentijd en de oude Grieken tot Botticelli. Van vruchtbaarheidssymbool tot kunstschat. Na afloop van de lezing heeft u een duidelijk beeld van de Venus in de kunst.

Kunsthistorica Mariska Doesburg start bij de Venus van Kostjonki, ook wel het ‘jongere zusje’ van de Venus van Willendorf genoemd, en maakt vervolgens de stap naar de Klassieke Oudheid. De oude Grieken maakten prachtige marmeren beelden van Aphrodite, hun godin van de liefde en de vruchtbaarheid. Zij en haar Romeinse opvolger Venus zijn te herkennen aan vele attributen: een paartje duiven of zwanen, de schelp, dolfijnen, een brandende toorts, een brandend hart of een rode roos. Haar gestalte inspireerde kunstenaars van de vroege renaissance als Sandro Botticelli bij het schilderen van zijn iconische Geboorte van Venus.

Venus staat in de kunst ook vaak symbool voor vrouwelijk naakt. Soms zijn deze Venussen geschilderd met de gelaatstrekken van de vrouw of maîtresse van de opdrachtgever.