Maarten van Heemskerck (1498-1574), volgens overlevering een boerenzoon met een aangeboren tekentalent, groeide uit tot één van de meest gevraagde Noord-Nederlandse schilders in de zestiende eeuw. Tijdens zijn leertijd bij Jan van Scorel leerde hij om in de ‘nieuwe manier uit Italië’ te werken. Naast portretten, devotiepanelen en mythologische werken in maniëristische stijl, maakte hij ook grote altaarstukken voor kerken in Haarlem, Delft en Alkmaar. Spectaculair is de terugkeer deze zomer van de zijvleugels van het Laurentiusaltaar, dat hij maakte voor de Grote Kerk in Alkmaar. Dit altaarstuk is het grootste drieluik dat in de Noordelijke Nederlanden is gemaakt. Martijn Pieters vertelt in de lezing over de schilder en zijn oeuvre, met speciale aandacht voor het altaarstuk uit de Alkmaarse Grote Kerk.

Na de leertijd bij Van Scorel was de volgende stap voor Maarten van Heemskerck een reis en een verblijf in Rome. Hier maakte hij prachtige tekeningen van de Sint Pieter in aanbouw en de aanwezige antieke restanten. Na zijn terugkeer in Haarlem nam hij de positie van zijn vroegere leermeester in. Uiteindelijk zou de reformatie een einde maken aan de loopbaan van Van Heemskerck. Zijn laatste werk dateert uit 1566, het jaar van de Beeldenstorm.

Het Laurentiusaltaar van de Grote Kerk in Alkmaar verloor zijn functie en werd in 1581 verkocht. Via een tussenpersoon kwam het in handen van de koning van Zweden, die het in de kathedraal van Linköping plaatste. Daar staat het nog steeds. Speciaal ter ere van het vijfhonderdjarig bestaan van de Grote of Sint-Laurenskerk zijn de zijluiken voor één keer naar Alkmaar teruggebracht. De luiken zijn in de kerk te zien vanaf 20 april 2018.

Benieuwd naar de achtergrond van dit altaarstuk en Maarten van Heemskerck? Schrijf u dan nu in voor de lezing door Martijn Pieters.

Het Laurentius-altaarstuk van Maarten van Heemskerck. Thuiskomst van een meesterwerk | 20 april t/m 26 augustus | Stedelijk Museum Alkmaar