Wat hebben Epicurus, La Rochefoucauld, Machiavelli, Jean-Paul Sarte en Michel Houellebecq met elkaar gemeen? Het zijn stuk voor stuk goede schrijvers en daardoor heel toegankelijke filosofen. Bovendien roeren ze alle vijf alledaagse thema's aan, zoals: geluk, zelfzorg, deugd, keuzes maken, overeind blijven in een veranderende wereld. Sleutelteksten van deze denkers vormen de basis voor de vijfdelige collegereeks de Filosofische Leesclub.

Garantie van leesgenot
Docent Maarten van Buuren heeft bewust gekozen voor een actieve collegevorm die enige voorbereiding vraagt; voor elk college leest u een tekst, die het uitgangspunt vormt voor gezamenlijk discussie. Op de leeslijst staan: Epicurus, Brief over het geluk; La Rochefoucauld, Maximen; Machiavelli, De heerser; Jean-Paul Sartre, Wat is existentialisme? en Michel Houellebecq, De wereld als markt en strijd. Elk van deze boekjes is een juweeltje en een garantie van leesgenot, ook voor een publiek dat niet filosofisch geschoold is. De vijf colleges geven inzicht in de achtergrond van de filosoof, zijn denkwereld, het kader waarin de tekst moet worden geplaatst en een grondige analyse, met bijzondere aandacht voor de vraag wat deze boeken ons nu nog te zeggen hebben. 

Over de docent
Prof. dr. Maarten van Buuren is hoogleraar Moderne Letterkunde aan de Universiteit van Utrecht. Zijn onderzoek is voornamelijk gericht op de moderne Franse letterkunde. Daarnaast schreef hij diverse essays en vertaalde hij Franse literatuur uit verschillende periodes. In 2008 verscheen zijn boek Kikker gaat fietsen: over het leed dat leven heet waarin hij openhartig over zijn depressie schrijft. Maarten van Buuren werkt nauw samen met filosofen Joep Dohmen en Hans Achterhuis. Samen met Dohmen maakte hij voor de Universiteit van Utrecht een studium-generale-reeks over levenskunst.

Interview met docent Maarten van Buuren

Waarom heeft u juist voor deze denkers gekozen?
Omdat ze mijn persoonlijke voorkeur hebben. Hun ideeën zou je kunnen omschrijven als wenken voor het goede leven en dat maakt ze voor een ieder toegankelijk. Ik ben van huis uit letterkundige en als hoogleraar Frans aan de Universiteit van Utrecht ben ik me steeds meer gaan verdiepen in de schrijvers onder de filosofen en vice versa: de filosofen onder de schrijvers. Dat verklaart waarom er teksten van onder anderen Jean-Paul Sartre en Michel Houellebecq op de lijst van de Filosofische Leesclub staan.

Is er iets wat die vijf filosofen met elkaar verbindt?
Ze hebben elk geprobeerd om oplossingen te vinden voor de problemen waarmee ze zich in hun leven geconfronteerd zagen. Anders dan systeemdenkers als Kant of Heidegger hebben zij zich gebogen over alledaagse dilemma's en op hun eigen situatie doorgedacht. Neem Epicurus, hij heeft prachtige dingen gezegd over de ouderdom. Hij ziet die niet als tragisch maar juist als troostend. Als je ouder wordt, verlies je vrienden, maar de herinneringen aan de goede tijden die je in hun gezelschap hebt meegemaakt, blijven voortbestaan. Herinneringen, zegt Epicurus, zijn een mentaal appeltje voor de dorst, een schat waar je je op latere leeftijd aan kunt warmen.

De colleges bestaan uit twee delen. Een inleiding op de filosoof in kwestie en vervolgens een discussie over de tekst die de cursisten gelezen moeten hebben. Is het mogelijk om met zo'n grote groep een filosofisch gesprek voeren?
Met veertig jaar doceerervaring durf ik te zeggen dat dit geen probleem zal zijn. Ik heb bewust voor deze aanpak gekozen, omdat ik een frontaal hoorcollege te passief en vrijblijvend vind. Daarom is het ook zo belangrijk dat de cursisten de teksten echt lezen. Zo kunnen we in de discussie meteen overgaan tot de kern van de zaak.

De Filosofische Leesclub biedt de cursist wenken voor het goede leven. Wat biedt het u als docent en gespreksleider?
Ik vind het ontzettend leuk om dingen waar ik enthousiast over ben met een publiek te delen. Bovendien is dit een manier om mijn eigen belangstelling gaande te houden.

Kan iedereen zich voor dit college inschrijven?
Vanwege de alledaagse thema's is het college juist interessant voor deelnemers met een beginnende filosofische belangstelling. De vijf teksten vormen bovendien een goed begin voor een verdere ontdekkingsreis door de filosofie.

Data (onder voorbehoud)

Amsterdam: 1 & 15 februari, 8 & 22 maart, 12 april (11.30 uur)
Utrecht: 4 & 18 februari, 4 & 18 maart, 1 april (14.00 uur)
Den Bosch: 12 februari, 5 & 19 maart, 2 & 16 april (19.30)

Voor uw informatie:
Het leesmateriaal bij de eerste les over Epicurus wordt u toegestuurd ruim voor aanvang van deze bijeenkomst. Tijdens de eerste bijeenkomst wordt het leesmateriaal van de overige vier colleges uitgereikt.